ตีนกา เป็นสัญญาณการเสื่อมสภาพของผิวที่สามารถเกิดได้กับทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะวัย 30+ จะเริ่มเห็นริ้วรอยชัด ร่องลึกขึ้น ทำให้หน้าแก่ หน้าโทรม ไม่สดใส ส่งผลต่อความมั่นใจและความสวยงาม หากไม่รีบรักษาหรือปล่อยไว้ก็อาจแก้ไขได้ยาก
สำหรับใครที่มีรอยตีนกา ทาครีมแล้วไม่เห็นผล หรือเห็นผลช้า สามารถใช้วิธีทางการแพทย์ช่วยลดรอยตีนกาได้ครับ ในบทความนี้หมอจะแนะนำวิธีแก้ไขรอยตีนกา พร้อมเจาะลึกสาเหตุของตีนกา เกิดจากอะไร ? เกิดตำแหน่งไหนได้บ้าง ? เกิดแล้วแก้ไขอย่างไร มีวิธีไหนที่ชะลอการเกิดรอยตีนกาให้ช้าลงกว่าเดิม
สารบัญ ตีนกา
ตีนกา คือ
ตีนกา หรือรอยตีนกา (Crow’s Feet) คือ ริ้วรอยลักษณะเป็นเส้นขีด เส้นพับเล็ก ๆ ที่เกิดขึ้นบริเวณหางตา มักมีสาเหตุหลักมาจากการเสื่อมสภาพของกล้ามเนื้อและผิวหนังรอบดวงตา ซึ่งเป็นไปตามวัย เวลาแสดงออกอารมณ์ความรู้สึกผ่านทางสีหน้า เช่น ยิ้ม หัวเราะ หรือร้องไห้ ก็จะสังเกตเห็นรอยตีนกาชัดขึ้น ทำให้หน้าโทรม ดูมีอายุ ส่งผลต่อความมั่นใจและความสวยงามครับ
รอยตีนกา สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือ
- รอยตีนกาชนิดตื้น จะเริ่มจากผิวบริเวณที่โดนแดดมาก ๆ ผิวบนชั้นหนังกำพร้าที่บางกว่าจุดอื่น ๆ
- รอยตีนกาชนิดลึก เกิดจากความหย่อนคล้อยของโครงสร้างผิวในชั้นหนังแท้ หรือจากการแสดงสีหน้าต่าง ๆ และเมื่อเวลาผ่านไปมักจะมีร่องลึกขึ้นเรื่อย ๆ สังเกตได้ชัดแม้ไม่ได้แสดงสีหน้า เช่น รอยตีนกา รอยย่นหน้าผาก รอยร่องแก้ม ริ้วรอยระหว่างคิ้ว หรือเกิดริ้วรอยหางตาเวลายิ้ม
ตีนกา เกิดจากอะไร ?
รอยตีนกา เป็นสัญญาณของความชรา สามารถเกิดได้จากหลากหลายปัจจัย ดังนี้
สาเหตุการเกิดริ้วรอยตีนกา
- อายุที่เพิ่มขึ้น
เมื่ออายุเพิ่มมากขึ้นผิวหนังก็จะค่อย ๆ บางลง เนื่องจากเส้นใยอีลาสตินใต้ผิวหนังและคอลลาเจน ที่มีหน้าที่เสริมความแข็งแรงและความยืดหยุ่นของผิวหนังมีปริมาณลดลง ทำให้ผิวหนังหย่อนคล้อย ขาดความชุ่มชื่น จนเกิดเป็นริ้วรอยตีนกา
- แสงแดดและมลภาวะ
ในแสงแดด มีทั้งรังสี UVA และ UVB ที่จะทำลายเซลล์ผิวและทำให้ผิวแห้งกร้าน คล้ำเสีย ขาดความชุ่มชื้น รวมไปถึงมลภาวะต่าง ๆ ที่เร่งให้ผิวอ่อนแอ เสื่อมสภาพลงเร็วขึ้น แก่ก่อนวัย
- การแสดงอารมณ์บนใบหน้า
การแสดงสีหน้าและการแสดงอารมณ์บ่อย ๆ ไม่ว่าจะเป็นการหัวเราะ การยิ้ม การหยีตา การหรี่ตา การขมวดคิ้ว การเพ่ง หรือเลิกคิ้ว จะทำให้กล้ามเนื้อบริเวณหางตาเกิดการหดเกร็ง และผิวหนังเกิดรอยพับกลายเป็นริ้วรอยตีนกาลึกลงไป
- การขยี้ตา
การขยี้ตาบ่อย ๆ หรือเช็ดถูทำความสะอาดผิวบริเวณรอบดวงตาแรง ๆ ก็มีผลทำให้ผิวหนังเกิดรอยพับได้ง่าย ส่งผลให้เกิดร่องริ้วรอยตามมา
- การสูบบุหรี่
บุหรี่มีสารนิโคตินที่ทำให้เส้นเลือดหดตัว รับออกซิเจนได้ไม่เต็มที่ ทำให้คอลลาเจนและอีลาสตินลดลง ผิวหน้าจึงดูหมองคล้ำ หน้าโทรม และเกิดรอยเหี่ยวย่นก่อนวัย
- การพักผ่อน
การพักผ่อนไม่เพียงพอ อดหลับอดนอน หรือนอนไม่เป็นเวลา จะทำให้ร่างกายหลั่งโกรทฮอร์โมน (Growth Hormone) ที่ช่วยซ่อมแซมเซลล์ในร่างกายได้น้อยลง เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดริ้วรอย หน้าโทรม ไม่สดใส
- ความเครียด
เมื่อเราเผชิญกับความเครียดร่างกายจะหลั่งฮอร์โมน Cortisol ออกมา กระตุ้นให้เกิดการปล่อยสารอนุมูลอิสระ และทำลายความแข็งแรงของเซลล์ผิว ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดริ้วรอย หน้าแก่กว่าวัย
ตีนกา เกิดกับใครได้บ้าง ?
รอยตีนกาไม่ได้เกิดขึ้นกับคนที่อายุมากเพียงเท่านั้นครับ แต่ยังอาจพบได้ในคนอายุน้อยที่มักแสดงสีหน้าบ่อย ๆ และผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงในการทำให้ผิวสูญเสียคอลลาเจน ก็สามารถมีปัญหาริ้วรอยตีนกาได้ด้วยเช่นกัน
ตีนกา เกิดในตำแหน่งไหนได้บ้าง ?
ริ้วรอยตีนกา นอกจากจะเกิดขึ้นที่บริเวณหางตาแล้ว ยังพบได้ในตำแหน่งต่าง ๆ บนใบหน้า ซึ่งเป็นจุดที่เกิดได้ง่ายและสามารถสังเกตเห็นได้ชัด ได้แก่
- รอยย่นหน้าผาก หรือตีนกาหน้าผาก
- รอยย่นระหว่างคิ้ว หรือตีนกาหัวคิ้ว
- ริ้วรอยหางตา รอบดวงตา
- ริ้วรอยร่องแก้ม ร่องมุมปาก
- รอยย่นสันจมูก
ความเกี่ยวข้องระหว่างตีนกา และรอยย่นหน้าผาก
รอยตีนกาและรอยย่นหน้าผาก มีสาเหตุหลักมาจากการหดเกร็งของกล้ามเนื้อมัดเล็กที่อยู่บนใบหน้า รอยตีนกาจะเกิดจากการหดของกล้ามเนื้อในส่วน circular eye muscle และรอยย่นหน้าผากเกิดจากการหดเกร็งของกล้ามเนื้อในส่วน frontalis muscle ซึ่งทั้งรอยตีนกาและรอยย่นหน้าผากสามารถเกิดขึ้นได้พร้อมกันครับ
ตำแหน่งโหงวเฮ้งกับรอยตีนกา
ริ้วรอยใต้ตา รอยตีนกา รอยเหี่ยวย่นใต้ตา หางตา และรอบดวงตา นอกจากจะทำให้หน้าดูมีอายุแล้ว ตามศาสตร์โหงวเฮ้งใต้ตา ยังถือเป็นลักษณะที่ไม่ดี อาจมีปัญหาในเรื่องบริวารและความรัก เป็นคนอาภัพรักหรือหาคู่ครองยาก ปัจจุบันสามารถลดรอยตีนกาปรับโหงวเฮ้งได้หลายวิธี ซึ่งหมอจะกล่าวถึงในหัวข้อถัดไปครับ
ตีนการักษาและแก้ไขได้อย่างไรบ้าง ?
ริ้วรอยตีนกา สามารถรักษาและแก้ไขได้หลายวิธี ซึ่งแต่ละวิธีจะเหมาะกับปัญหาที่แตกต่างกัน แนะนำให้ปรึกษาแพทย์ก่อนทำ เพื่อการแก้ไขปัญหาอย่างตรงจุด หมอได้รวบรวม 8 วิธีลดรอยตีนกาที่เห็นผลดีมาแนะนำให้ดังนี้ครับ
1. ฉีดโบท็อกตีนกา
การฉีดโบท็อกซ์ตีนกา หรือฉีดโบท็อกยกหางตา หมอจะฉีดตัวยาโบทูลินั่ม ท็อกซิน เอ (Botilinum Toxin A) เข้าไป ทำให้กล้ามเนื้อบริเวณที่ฉีดคลายตัวชั่วคราว ริ้วรอยเล็ก ๆ ถูกคลี่ออก ผิวเรียบเนียนขึ้น โดยไม่ต้องผ่าตัด หลังฉีดสามารถเห็นผลได้ใน 3-4 วัน และจะเห็นผลชัดเจนใน 2 สัปดาห์ สำหรับในเคสที่มีปัญหาคิ้วตก หนังตาตกร่วมด้วย ก็สามารถฉีดโบท็อกแก้ไขได้พร้อมกันครับ
2. ฉีดฟิลเลอร์ลดตีนกา
การแก้ไขตีนกาด้วยการฉีดฟิลเลอร์ จะเหมาะกับคนที่มีร่องริ้วรอยลึก ๆ เกิดจากการยุบตัวของเนื้อเยื่อ ไขมัน หรือกระดูก ไม่สามารถแก้ไขได้โดยใช้โบท็อกเพียงอย่างเดียว ต้องใช้ฟิลเลอร์ฉีดเสริมในผิวชั้นลึก เพื่อยกพยุงผิวและเพิ่มความชุ่มชื้นให้ผิวกลับมาเต่งตึง หลังฉีดเห็นการเปลี่ยนแปลงได้ทันที และจะเห็นผลเต็มที่ใน 2-3 สัปดาห์
3. ร้อยไหมยกหางตา
การร้อยไหมยกหางตา จะช่วยกระตุ้นคอลลาเจนในผิว แก้ไขริ้วรอยตีนกาถาวรที่โบท็อกซ์ไม่สามารถช่วยให้ดูตื้นขึ้นครับ เป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการแก้ปัญหาเรื่องความหย่อนคล้อยบริเวณหางตาให้ยกกระชับขึ้นได้ หลังทำไม่ต้องใช้เวลาพักฟื้นนาน และสามารถเห็นผลลัพธ์ได้ทันทีหลังทำ
4. Hifu ลดรอยตีนกา
การลดริ้วรอยตีนกาด้วย Hifu เป็นการใช้คลื่นเสียงอันตร้าซาวด์ที่พัฒนามาจากการอัลตร้าซาวด์ดูครรภ์ทางการแพทย์ ยิงเข้าไปในชั้นผิวแต่ละชั้นเพื่อทำให้ผิวหดตัวและกระชับขึ้น ช่วยลดริ้วรอยตีนกา ใต้ตา และรอบดวงตาได้อย่างปลอดภัย สามารถใช้หัวยิงเก็บรายละเอียดรอยเล็ก ๆ ได้อย่างทั่วถึง ทำให้ผิวตึงกระชับและเรียบเนียนขึ้น เห็นผลหลังทำทันทีประมาณ 20% และเมื่อผ่านไป 2-3 เดือนจะเห็นผลลัพธ์ที่ชัดเจนขึ้น
5. Ulthera ลดรอยตีนกา
การยกกระชับผิวและลดริ้วรอยด้วยเครื่อง Ulthera (อัลเทอร่า) หรือ Ultherapy (อัลเทอราปี) มีหลักการทำงานโดยใช้คลื่นเสียงอัลตราซาวด์เช่นเดียวกับ Hifu แต่มีขนาดจุดโฟกัสพลังงานที่ใหญ่กว่า ช่วยแก้หนังตาตก ยกคิ้ว ลดริ้วรอยตีนกา และกระชับกรอบหน้าได้ดี มีความปลอดภัย สามารถแก้ไขปัญหาได้ตรงจุด แม่นยำ หลังทำเห็นผลทันทีประมาณ 30% และจะเห็นผลลัพธ์เต็มที่ใน 2-3 เดือนครับ
6. เลเซอร์รอยตีนกา
การทำเลเซอร์เป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยรักษาให้รอยตีนกาลดเลือนลงได้ ด้วยการยิงพลังงานลงไปใต้ผิวหนัง ช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนและอิลาสติน ส่งผลให้ผิวบริเวณหางตาตื้นขึ้น แต่จะได้ผลดีกับริ้วรอยตื้น ๆ หรือรอยตีนกาขนาดเล็ก และต้องทำซ้ำหลาย ๆ ครั้งจึงจะเห็นผลชัดเจนครับ
7. ผ่าตัดรอยตีนกา
การผ่าตัดรอยตีนกา คือการผ่าเอากล้ามเนื้อบริเวณหางตา พร้อมกับตัดเอาผิวหนังที่หย่อนคล้อยออกไป เหมาะกับผู้ที่อายุเยอะ มีรอยตีนกาลึกมาก ต้องการผลลัพธ์แบบถาวร การผ่าตัดจะทำให้ใบหน้าเต่งตึง ยกกระชับมากยิ่งขึ้น แต่ก็ต้องแลกมาด้วยความเสี่ยง และอาจมีรอยแผลหลังทำ
8. ผ่าตัดยกคิ้ว
การผ่าตัดยกคิ้ว จะเป็นการดึงชั้นผิวหนังเหนือคิ้วขึ้น เพื่อรั้งผิวบริเวณนั้นให้ยกขึ้นไป ซึ่งจะทำให้รอยย่นบริเวณหางตาถูกดึงขึ้นไปด้วย รอยตีนกาก็จะตึงและตื้นขึ้น เหมาะกับคนที่มีปัญหาตีนกาและหนังตาตกหรือมีปัญหาความหย่อนคล้อยร่วมด้วย หลังทำต้องอาศัยระยะเวลาให้แผลหายสนิทและเข้าที่ภายใน 2 สัปดาห์
มีวิธีป้องกันและชะลอริ้วรอยตีนกาอย่างไรได้บ้าง ?
เพื่อป้องกันรอยตีนกา และชะลอการเกิดรอยตีนกาที่เกิดเร็วให้ช้าลงกว่าเดิม คนไข้ควรดูแลตัวเองโดยสามารถปฏิบัติตามได้ดังนี้
- ไม่ขยี้ตา หรือเช็ดถูตาบ่อย ๆ และควรทำความสะอาดผิวรอบดวงตาอย่างอ่อนโยน
- ทาครีมกันแดดที่มีค่า SPF สูง และใช้แว่นกันแดดเพื่อปกป้องดวงตาจากแสงแดด
- ใช้ครีมบำรุงรอบดวงตาที่มีส่วนผสมของเรตินอล HA หรือเปปไทด์ ช่วยลดรอยตีนกา
- บำรุงผิวให้ชุ่มชื้นอย่างสม่ำเสมอ โดยเลือกใช้มอยเจอร์ไรเซอร์ที่เหมาะกับสภาพผิว
- พักผ่อนให้เพียงพอ และควรหลีกเลี่ยงการนอนคว่ำเพราะอาจทำให้เกิดริ้วรอยได้ง่าย
- หมั่นออกกำลังกาย รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และดื่มน้ำให้เพียงพอต่อร่างกาย
- ปรับสมดุลชีวิต หากิจกรรมผ่อนคลายความเครียด ทำอารมณ์และจิตใจให้แจ่มใสร่าเริง
- ไม่ขมวดคิ้วหรือเพ่งหน้าจอนาน ๆ ควรใส่แว่นสายตาเพื่อลดการใช้กล้ามเนื้อรอบดวงตา
- หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ การสัมผัสควันบุหรี่มือสอง รวมทั้งควรหลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์
- หลีกเลี่ยงมลภาวะต่าง ๆ เช่น ควัน ฝุ่นละออง สารเคมี ป้องกันการทำลายเซลล์ผิว
สรุป
ตีนกา เป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้เมื่ออายุมากขึ้น แต่สามารถรักษาได้หากเรารู้สาเหตุและรีบแก้ไขหรือป้องกันตั้งแต่เนิ่น ๆ ที่สำคัญคือคนไข้ควรเลือกวิธีรักษาตีนกาที่เหมาะสมกับปัญหา ปรึกษาแพทย์ที่มีประสบการณ์ในคลินิกที่ได้มาตรฐาน เพื่อวางแผนการแก้ไขอย่างตรงจุด เห็นผล และปลอดภัยครับ
